Yazar: Abdulkadir Atar 

 

XVIII. yüzyılda Osmanlı’nın iktisat anlayışının ve faaliyetlerinin incelendiği bu eserde Çatalcalı Ali Efendi, Feyzullah Efendi, Yenişehirli Abdullah Efendi, Dürrizâde Mehmed Ârif Efendi, Menteşzâde Abdürrahim Efendi gibi şeyhülislamların fetvaları mercek altına alınıyor. Çalışmada kimi zaman fetva mecmualarındaki fetvaların dayanaklarının bulunduğu fıkıh kitaplarına başvurulurken kimi zaman da Osmanlı dönemi kanunnamelerine atıflar yapılıyor. Bunun yanında hukukçular ve iktisat tarihçileri tarafından Osmanlı’nın iktisat anlayışına yönelik öne sürülen tezler ile fetvalar mukayese edilip söz konusu görüşler ile fetvalarda yer alan bilgiler, örtüşen ve çelişen noktalarıyla eserde sunuluyor.

 
Fetvalara yansıyan halleriyle Osmanlı cemiyet hayatının dinamik yönlerini ortaya koyan bu çalışmada, para vakıfları ve kredi işlemlerinin yaygınlığı, vergi sisteminin işleyişinde yaşanan problemler, esnaf teşkilatına dair bilgiler, tarım ve hayvancılık alanlarındaki durumlar, para politikası uygulamaları gibi konuların yanında; Osmanlı iç ve dış ticareti, lojistik, timar, iltizam ve malikâne sistemleri gibi kamu maliyesini ilgilendiren unsurları da bulabilirsiniz. İslam ve iktisat ilişkisi, Osmanlı iktisadi hayatının durağanlığı ya da canlılığı gibi bazı tartışmalı konular tüm bu veriler ışığında aydınlığa kavuşturulmaya çalışılıyor.