BEYAN İLMİ (Kur'ân Işığında Belagat Dersleri)

Yazar: Fatma Serap Karamollaoğlu

Beyan, ıstılah olarak “bir mananın, açıkça ortaya konacak şekilde farklı şekillerde ifade edilme yollarını öğreten ilim dalı” olarak tarif edilebilir. Peygamber Efendimiz (s.a) bir hadislerinde “Muhakkak ki beyanın bir kısmı sihirdir” buyurmuşlardır. Çünkü güzel söz insanı cezbeder, büyüler. Nitekim Mekkeli müşrikler olanca inat ve kızgınlıklarına rağmen Kur’ân’ı dinlemekten kendilerini alamazlardı.Bir başka deyişle Beyan; bir manayı, anlaşılma zorluğu farklı derecelerde olan şekillerle ifade etme sanatıdır. Bundan dolayı cümlenin binasını, muktezâyı hâle göre cüzlerinin dizilişini konu edinen Meani İlmi’nden farklıdır. Aynı şekilde ses uyumuna ve delaletin belirgin olmasına riayet ederek kelamın lafzi güzellik yönlerini inceleyen Bedi İlmi’nden de farklılık arz eder.

Aslında belagatın iki rüknü vardır. Biri; sözün, muhatabın durumuna uygun olması, diğeri muhatap tarafından kabul görmesi için etkili olmasıdır. Birinci rükun Meani İlmi, ikinci rükun ise Beyan ve Bedi İlimleri tarafından yerine getirilir. Dolayısıyla Beyan İlmi; etkili söz söyleme ilmi olarak da tarif edilebilir. Beyan İlmi’nde esas olan, söylenen sözün muhatabı etkilemesidir. Bu etkinin sağlanması için teşbih, istiare, mecaz ve kinaye kullanılır. Kur’ân mesajının daha iyi anlaşılmasına yönelik olarak hazırladığımız bu kitapta Beyan İlmi her yönüyle anlatılmış, konular tablolarla desteklenmiş, 600’den fazla ayete yer verilmiş, anlaşılması daha zor olan konularda ayet örnekleri açıklanmıştır.